Okullar açılırken yaz aylarında daha fazla izin verilen dijital ortamlara da kısıtlamalar gelmeye başlayacak. Çocukların video oyunlar, internet, sosyal medya vb. ortamlarda zaman geçirmesi aslında yazı kışı olmadan dikkatli takip edilmesi ve üzerinde durulması gereken bir konu. Son yıllarda mavi balina gibi oyunlarla dikkat çeken oyun sektöründen daha tehlikeli olabilecek bir platform var, “Sosyal medya”. Sosyal medyada çocukları bekleyen tehlikeler anlık etkileşimler, kolay erişim vb. sebepler nedeniyle çok fazla. Bu sebeple sosyal medyada çocuğun neleri yayınlanmaz, çocukların fotoğraflarını sosyal medyada paylaşmak, çocukların sosyal medya hesapları gibi konularda bilgi sahibi olmak ve olası tehlikelerin farkında olmak gerekiyor. Sosyal medyada çocuk güvenliği için alınması gereken önlemlerin ebeveynlerce bilinmesi ve çocuğa da uygun bir dille anlatılması önemli.
Oyunlarda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta bağımlılık noktasına ulaşmaması. Bunun için çocuklar oyun oynarken level yani bir üst kademeye geçiş içermeyen oyunları tercih edebilirsiniz. Çocuğun oyunu ev ortamında oynanması ve oyunun yaşına uygun olması da önemli. Küçük çocukların online oynanan oyunlarla tanışmasını olabildiğince ertelemek daha güvenli olabilir. Bu oyunları çocuklar genellikle kendi server’larını oluşturup kendi arkadaşları ile oynuyorlar. Nispeten güvenli bir ortam tabii arkadaşları da tanıdığınız ve güvenilir kişilerse. Kimi zaman da başka server’larda yabancılarla oynayabiliyorlar. Tanımadıkları insanlarla bu platformlarda konuşma, mesajlaşma imkânı da oluyor. Bu sebeple çocuklara yabancılarla mesafeli olmaları, kişisel bilgilerini paylaşmamaları yönünde önceden bilgi verilmesi doğru olacaktır. Mümkünse tercih edilmemelidir.
Sosyal medyada çocukları bekleyen tehlikeler ve alınması gereken önlemler
Öncelikle çocukları sosyal medyadan uzak tutmak için biz yetişkinler iyi örnek olmalıyız. Sonrasında sosyal medyada çocukları bekleyen tehlikeler ve alınması gereken önlemler ise şöyle;
Sosyal medya hesapları gizli olsun
Ayarlar bölümünden hesabını gizli, sadece arkadaşlarım gibi en kısıtlı ayarlara ayarlayabilirsiniz. Fotoğraf, gerçek isim gibi sizce çok önemli olmayan bilgiler kötü niyetli insanlar için çok fazla veriye ulaşmalarına imkân tanıyabilir. Bir fotoğrafınızda arkadaki görüntü sizin nerede yaşadığınızdan, çocuğunuzun okuduğu okula, gittiği kursa adresinize kadar o an düşünemeyeceğiniz pek çok bilgiyi yabancılara sunabilir.
Siber zorbalığa maruz kalabilir
Sosyal medya gibi ortamlarda insanların yüz yüze olmayışı onları daha güçlendirebilir. Beklenmedik haksız eleştiriler, kasıtlı olarak gururu incitici sözler hatta cinsel istismara varan davranışlar klavye arkasına saklanan bireylerce sık yapılmaktadır. Gerçek hayatta sapkın olduğunu bildiğiniz birine çocuğunuzun fotoğraflarını gösterir miydiniz? O zaman sanal ortamda da bu riski düşünmenizde fayda var. Bebek ve çocuk fotoğraflarını ünlü olmak için kullanmak, daha çok takipçi kazanmak için kullanmak ise hem çocuğun haklarının ihlali hem de kötülere malzeme vermekten başka bir şey değil. Özellikle bunu para kazanmak için yapan bazı ebeveynler olduğunu görmek ise daha da üzücü.
İletişime geçenler kötü niyetli olabilirler
Bazı ortamlarda ve durumlarda çocuklarla iletişim kurmak çok kolay olabilir. Bu konunun detayına olası kötü niyetli insanlara yol göstermemek için değinmiyorum. Biz yetişkinler bile boş bulunuyoruz. Bu boş bulunduğumuz anlarda ise ya dolandırılıyoruz yahut iyi niyetimiz kötüye kullanılıyor veya istismara uğruyoruz. Tüm bu tehlikeler çocuklar için de geçerli. Bu sebeple çocuklara yabancılarla iletişim konusunda hatta akrabaları ile iletişim konusunda sınırlar konulması gerekebilir. Çocuklara nelerin özel, kişisel olduğu öğretilmesi gereken önemli bir nokta.
Milyonlarca insan arasında yalnız bırakmak ne derece doğru?
Sadece Türkiye’de yaklaşık 52 milyon aktif sosyal medya kullanıcısı bulunuyor. Çocuğunuzu 52 milyon kişinin olduğu bir yerde yalnız başına bırakır mısınız? Yanıtınız, “Hayır” ise çocuğunuzun ailece bulunulan ortamlarda internete girmesi, odasında tek başına internette zaman geçirmemesi çok daha güvenli olabilir.
Şiddet, istismar görüntülerine maruz kalabilirler
Dünyada ve ülkemizde yaşanan pek çok şiddet olayı, istismar vb. öncelikle sosyal medya ağlarında paylaşılıyor, çocuğunuz bunları sosyal medyada rahatlıkla görebilir. Çoğunlukla sosyal medya paylaşımlarına eşlik eden yorumlar da uygunsuz olabiliyor.
Paylaşımları ileride meslek hayatlarını etkileyebilir
Günümüzde bir iş başvurusu yaptığımızda sosyal medya hesaplarımızın bile inceleniyor. Çocuk ve gençlerin bir olay hakkında o an düşünmeden yaptıkları paylaşımlar ileride meslek hayatlarını etkileyebilir.
Unutmayın! Terör örgütlerinin de sosyal medya hesapları var
Hepimizin bildiği “Arap Baharı” olarak adlandırılan olaylar zinciri de bir sosyal medya platformu üzerinden alevlenerek yayıldı. Bunun haricinde pek çok örgüt üyesi bu oluşumlara insan kaynağı sağlamak için sosyal medyayı kullanıyor. Bu ortamlarda tanıştıkları gençleri kendilerine çekmeye çalışıyorlar. Çocuğunuzun yaşına uygun olarak bu tehlikeler hakkında sohbet etmek, ona kendisini koruması için bilgi vermek önemli. En önemlisi ise yakın ve doğru aile ilişkileri kurmak.
Özetle neler yapılabilir:
Çocuklara online yaptıkları hareketlerin bir sonucu olacağını her zaman anlatın
Çocukların sosyal medya paylaşımlarını kısıtlayın, güvenlik kurallarını anlatın
Çocuklarınızın profillerine erişimi sınırlayın
Çocuklarla online yaptıkları yazışmalar ve paylaşımlar hakkında sık sık uygun bir dille konuşun, sohbet edin.
Sosyal medyada yayınladığınız fotoğraflar siz ve çocuğunuz hakkında fazla bilgi içermemeli. Dikkatli olun!
Onlara iyi örnek olmak önemli, kendi sosyal medya davranışlarınızla örnek olabilirsiniz.