Ortam Dinlemesi İle Gelen Reklamlar

Ortam Dinlemesi İle Gelen Reklamlar​

Hepimizin bazen şaşkınlıklar yaşamamıza sebep olan ve aslına bakarsak biz tarafınca yeni fark edilen fakat uzun süredir hayatımızın içinde olan bir durum;
Bir yerde arkadaşlarımızla yada herhangi bir şahıs ile konuştuğumuz bir mevzu hakkında akıllı telefonlarımızın bizlere reklam gösteriyor olması. Bu şekilde bakılmış olduğu süre durum oldukça şaşırtıcı ve birazcık da ürkütücü görünüyor aslına bakarsak. Ve mantıklı bir izahat bulamayıp “ne rastlantı” diyip geçiştiriyoruz. Aslen bunun da bir açıklaması var elbet. Şimdi gelin beraber bu durumla karşılaşmamızın sebebine ve nedenlerine bir göz atalım.

Kullandığımız akıllı telefonlarda yüklenmiş bulunan uygulamalardan bilhassa de Feysbuk, Twitter, Google, iTunes, Instagram, Whatsapp ve buna benzer öteki popüler uygulamaların hepsi toplumsal hayatımızın tam da merkezinde yer alıyorlar. Gün içinde devamlı etken olarak kullandığımız bu uygulamalar bizleri ve tüm hareketlerimizi hem sesli hem de görüntülü olmak suretiyle kendi elimizle veriyor olduğumuz izinler yardımıyla izliyor, dinliyor hatta ve hatta yönlendiriyorlar.

Bunun üstünde insanoğlu yeni yeni keşifler ve denemeler yaparak durumu çözümlemeye çalışmaya başladılar. En kolay örneği ise sessiz bir ortamda telefonlarınızda herhangi bir uygulama çalışmıyor haldeyken belli bir ürün yada hizmet hakkında söyleşi etmek. Mesela tatile gitmek isterim, tatilde nereye gitsek benzer biçimde cümleler masanızde geçtikten sonrasında bu mevzular hakkında reklam almaya başlayacaksınız. Si de bu küçük gözlem ile kendinizi deneyebilirsiniz.

Peki uygulamalar tüm bu tarz şeyleri iyi mi yapıyorlar? Uygulamalar telefonunuzda hazır halde bulunuyor ve bu ‘Google Play Store Başlangıç Kiti’ adı ile geçiyor ve bu hazır halde bulunan uygulamalar tüm izinleri almış şekilde telefonunuza iniyor.





Burada minik bir ayrıntıyı belirtmekte yarar var. Play store aracılığı ile indirdiğiniz uygulamalarda bu durumun yaşandığını söyledik fakat Apple ürünleri bu mevzuda daha güvenlidir sonucu maalesef bu durumda karşımıza çıkmıyor. Bundan dolayı aynı durum Apple kullanıcıları de ilgilendiriyor. Hepimizin bu durumla karşılaştığını söyledik zira Samsung benzer biçimde Apple cihazlar da ortam dinlemesi yöntemini kullanıyor. Bu yüzden Android aygıt kullanan bir şahıs ile, Apple cihazları kullanan bir şahıs içinde ‘ortam dinlenmesi’ problemi mevzusu üstünde, güvenlik ile ilgili bir edinim farklılığı yoktur.

Arada hiçbir farklılık olmadığını hem Apple hem de Android bir aygıt ile eş zamanlı deneyerek görebilirsiniz. Bu durumun denemesini yapmak da oldukça kolay. Asla kimsenin ve herhangi bir gürültünün olmadığı sessiz bir oda içinde alakasız mevzular hakkında yüksek sesli olacak şekilde konuşmaya başlayın. Bu esnada cihazlarınızın web bağlantılarının açık olduğundan güvenilir olun ve sonrasında ‘bilgisayar satın almak isterim, ucuz bilet nereden bulabilirim, yeni kol saati alacağım benzer biçimde ürün ve hizmet satın alma isteğiniz ile ilgili şeyleri olabildiğince yüksek sesle olacak şekilde açıklayın. Ondan sonra feysbuk, instagram, twitter benzer biçimde kullandığınız uygulamaları açın. Direkt olarak o anda olmasa da ki büyük olasılıkla o anda bile olabilir fakat bir tek birkaç dakika içinde konuştuğunuz mevzu ile ilgili reklamları sayfanızda görmeye başlayacaksınız. Bu durumu sağlayabilmeyi de uygulamalar telefonlarda verdiğimiz “mikrofon” izinleri aracılığı ile yapıyorlar. Bir öteki kontrol ise bir arkadaşınıza Eskişehir’de en iyi otel hangisi?, Otobüs bileti nereden alınır? Ve benzeri gene ürün ve hizmet aradığınıza dair bir SMS gönderin. Gene aynı şekilde mevzu hakkında reklam alma durumu ile karşılacak ve uygulamalar üstünde reklamlar görmüş olacaksınız. Ve gene aslına bakarsak bu erişim izinlerini kendi elinizle vermiş olacaksınız. Peki bu verili izinleri geri almak yada kapatmak mümkün mü sorusu hepimizin aklına gelen ilk sual oluyor. Derhal cevaplayalım; Android cihazlarda bu izinleri engellemek kısmen mümkün.

Xiaomi (Mi) şirketinin ürettiği MIUI sistemine haiz cihazlarda bu izinler için bir denetim var. MIUI kullanarak Feysbuk ve öteki tüm uygulamaların sizden istediği izinleri, düzenleyebiliyorsunuz. Bazı cihazlarda ise Froyo ve CyanogenMod arabirimlerini kullanan kişilere MIUI aracı otomatikman yüklü geliyor.

Fakat gene de bu durum çözümsüz kalıyor. Herhangi bir ortamda sohbetlerimizde geçen kelimelerin tamamı, kurduğumuz tüm cümleler bire bir kayıt edilmese bile bir süzgeçten geçiriliyor. Ve sonrasında bu konuşmaların aralarından bazı kelimeleri, reklam ağı içinden bulunan reklam veren kişilerin belirlediği anahtar kelimeler ile birleştirip buna gore reklam sunuyor. Üstelik bu sistemi kurup çalıştırmak istiyorsanız bunu bir android appi olarak kurgulamak ve kullanıma geçirmek bu mevzuda birazcık ilgili ve bilgisi olan bir şahıs için en fazla 1 hafta benzer biçimde bir zaman içinde kurulabilecek bir iş denebilir. Bu izinleri bir kitap, bir mecmua, herhangi bir market yada bir AVM’nin bilgilendirme aracı bile bizlerden asla düşünmeden isteyebiliyor. Sadece bu izinleri düzgüsel şartlarda mevzu hakkında birazcık data sahibi olan kişilerin kabul etmeyeceğini biliyorlar. Sadece reddedilemez kampanyalarla bu izinler ile beraber olan araçları sizlere yükletiyorlar.

Uygulamayı indirdiğiniz süre indirim, fırsat yada kupon armağan etmek benzer biçimde fırsatlar vaat ederek sizlere uygulamaları indirmeniz için sebepler üretiyorlar.

Hem de kişinin telefon ve web kullanımı alışkanlıklarına bağlı olarak hayatında ihtiyacı olabilecek ve olmayan şeyleri sanki bir ihtiyacıymış benzer biçimde göstererek kişileri tüketmeye yöneltecek emekler yaptıkları, bu emekler esnasında da davranışları takip ettikleri malum bir gerçektir.

Netice olarak kişisel verilerimiz, günlük hareketlerimiz, konuşmalarımız, kullandığımız kelimelerimiz, söylediklerimiz hatta bir mevzu hakkında düşünce haiz olmak için yaptığımız araştırmalarımızın tümü reklam verenler için birer reklam malzemesi olarak kullanılıyor ve aslına bakarsak tamamımız birer reklam panosu durumuna geliyoruz ve bunu da tamamen kendi isteğimizle yapıyoruz. Bu yüzden uygulama indirirken dikkatli olup engel olamasak bile bu durumu minimumda tutmaya itina göstermemiz gerekmektedir.