TLD (Üst Düzey Etki Alanı) Nedir?

TLD (Üst Düzey Tesir Alanı) Nedir?​

Üst düzey alan adının kısaltması olan TLD , bir alan adının son bölümüdür. Öteki bir deyişle, son noktadan sonrasında gelen kısımdır. En yaygın örnek .com’dur. Sadece bu makalede inceleyeceğimiz oldukca fazla çeşit TLD vardır.

Onu “en üst düzey” meydana getiren şeyin ne işe yaradığını idrak etmek için, alan adınızın tam yapısını incelemek yararlı olacaktır.

Herhangi bir alan adına bakarsanız; noktalarla birbirine bağlanmış bir takım kelime, harf yada sayı görürsünüz. Mesela, Kinsta barındırma panosu my.kinsta.com’da bulunur (iki noktayla ayrılmış üç kelime).

Her “nokta” değişik bir segmenti temsil eder ve bilgisayarların (bir web tarayıcısı benzer biçimde) uygun içinde ne olduğu bulmasına destek sunar. Ek olarak, her segment değişik bir “düzey”dir. En üst seviyeden başlarsınız (doğrusu TLD) ve sayılarla yükselirsiniz. Mesela, Kinsta barındırma denetim panelinin URL’sine geri dönerseniz şunları elde edersiniz:

• .com – üst düzey
• .kinsta – ikinci düzey
• my – üçüncü düzey, bu durumda alt tesir alanı olarak da adlandırılır.

Teoride, bundan daha çok seviyeye haiz olabilirsiniz sadece bunu nadiren görmüş olacaksınız.

Bu yüzden, alan adınızı bir alan adı kayıt kuruluşuna kaydettiğinizde hem ikinci düzey alan adını (ör. “kinsta”) hem de üst düzey tesir alanını (ör. “.com”) seçmiş olmuş olursunuz. Peşinden, barındırma denetim panelinizden ek düzeyler ekleyebilirsiniz (üçüncü düzey alt tesir alanı “benim” benzer biçimde).

TLD; web sitenizi markalamanıza destek olmanın yanı sıra, Alan Adı Sisteminde (DNS) mühim bir rol oynar.

TLD’lerin Üç Değişik Türü Vardır​

Bu noktaya kadar TLD’lerden tek bir birleşik kategori olarak bahsediyorduk. Sadece IANA/ICANN tarafınca tanınan üç tür TLD vardır.

IANA, bu üç TLD türünü resmi olarak tanır:

1. gTLD – Genel Üst Düzey Tesir Alanları
2. sTLD – Sponsorlu Üst Düzey Alan Adları
3. ccTLD – Ülke Kodu Üst Düzey Tesir Alanları

Geçmişte, TLDlerin seçimi oldukca daha sınırlıydı. Sadece politikadaki bazı son değişimler yardımıyla, büyük çoğunluğu gTLD kategorisine uyan bu üç çekirdek grup arasından seçim yapabileceğiniz binden fazla TLD var.

1. gTLD – Genel Üst Düzey Tesir Alanları​

gTLD kategorisi, en oldukca tanınan TLDleri ihtiva eder. Öteki bir deyişle, aşağıdakiler benzer biçimde yaygın seçeneklere haiz kategoridir:

• .com
• .org
• .net

Bu iyi malum adların yanı sıra, aşağıdakiler benzer biçimde oldukça popüler olan öteki genel seçenekleri de bulacaksınız:

• .xyz
• .biz
• .info

Bu genel alan adlarının bir web sitesinin amacına gevşek bir halde bağlı olması gerekirken – mesela, .org kuruluşlar içindir – hepimiz bu alan adlarının çoğunu kaydedebilir.

2011 yılı civarında ICANN, şirketlere ve kuruluşlara kendi gTLDlerini kaydettirmeleri için kapıyı açtı. Bu da gTLDlerin listesini büyük seviyede genişletti ve niçin şu anda gTLDlere haiz olduğumuzu açıklıyor:

• .oldnavy
• .google
• .oracle
• .mitsubishi

Kuruluşlar; işletme adları için gTLDleri kaydetmeye ek olarak, aşağıdakiler benzer biçimde daha “genel” gTLDleri de kaydettirdi:

• .mom
• .money
• .motorcycles
• .realestate
• .republican
• .democrat

Ek olarak belirli coğrafi alanlar için gTLDler de bulacaksınız. Bunlara kimi zaman GeoTLDler denir sadece bunlar hakkaten bir tek gTLDlerin bir alt kümesidir. Buradaki örnekler:

• .nyc – yalnızca New York City sakinleri tarafınca kullanılabilir.
• .paris
• .berlin
• .istanbul

ICANN politikasındaki bu değişiklikten ilkin, yalnızca 22 kullanılabilir gTLD vardı. Şimdi; biz bu yazıyı yazarken, 1200’den fazla değişik gTLD mevcut . Hepsini IANA internet sayfasında görüntüleyebilirsiniz .

2. sTLD – Sponsorlu Üst Düzey Tesir Alanları​

sTLD grubu; bir işletme, hükümet yada öteki gruplar benzer biçimde belirli bir müessese tarafınca desteklenen TLDleri ihtiva eder.

Buradaki en yaygın örneklerden bazıları şunlardır:

• .gov – Hükumetler tarafınca kullanılır.
• .edu – Lise sonrası kurumlar için kullanılır.
• .mil – Ordu tarafınca kullanılır.

Sadece, aşağıdakiler benzer biçimde daha minik sTLDler de bulabilirsiniz:

• museum – müzeler için ayrılmıştır.
• .jobs – insan kaynakları yöneticileri için ayrılmıştır ve İnsan Kaynakları Yönetimi Derneği tarafınca desteklenmektedir.
• .post – Evrensel Posta Birliği tarafınca desteklenmektedir.
• .travel – gezi acenteleri ve benzeri işletmeler için ayrılmıştır.

Fazlaca sayıda gTLD’nin aksine, bu makaleyi yazdığımız sırada yalnızca 14 sTLD vardır.

3. ccTLD – Ülke Kodu Üst Düzey Tesir Alanları​

ccTLDler, belirli ülkeleri temsil eden üst düzey alan adlarıdır. Yaygın örneklerin kısmi bir sıralaması:

• .us – ABD
• .tr – Türkiye
• .uk – Birleşik Krallık
• .eu – Avrupa Birliği
• .de – Almanya
• .fr – Fransa
• .cn – Çin
• .es – İspanya
• .ru – Rusya
• .ca – Kanada
• .nl – Hollanda
• .in – Hindistan
• .ch – İsviçre
• .jp – Japonya
• .cn – Çin
• .br – Brezilya
• .id – Endonezya
• .vn – Vietnam

Toplamda 312 değişik ccTLD vardır. Bazıları o bölgede bir alan satın almak için ikamet kısıtlamaları uygularken, ötekiler her insana açıktır ve dünyanın herhangi bir yerinden insanoğlu tarafınca satın alınabilir.

Google; gerçek ziyaretçilere web sitenizin hangi ülkede hizmet verdiğini söylemenize destek olmanın yanı sıra, sitenizi coğrafi olarak hedeflemenize destek olmak için ccTLDleri kullanabilir. Bu yüzden, sitelerini değişik pazarlarda yerelleştirmek için ccTLD kullanan birçok büyük marka bulabilirsiniz. Mesela:

• Amazon.com
• Amazon.com.tr
• Amazon.de

Endişelenmeyin, Google ek olarak .io alan adınızın yalnızca Hint Okyanusu’na hizmet etmediğini anlayacak kadar akıllıdır! Aslen coğrafi olmayan nedenlerle yaygın olarak kullanılan bazı ccTLDler olduğundan, Google’ın gccTLDler (Genel Ülke Kodu Üst Düzey Tesir Alanı) olarak değerlendirdiği belirli bir ccTLD sıralaması vardır.

Değişik TLDlere Haiz Olmanın Amacı Nedir?​

Genel düşünce; tüm bu değişik TLD’lere haiz olmanın, web sitenizle ilgili detayları alan adınız vasıtasıyla iletmenize destek olabileceğidir.

Kalplerimize yakın ve kıymetli bir örneğe bakalım – WordPress.

Aslen yeni WordPress kullanıcıları için sonsuz bir kafa karışıklığı deposu olan iki değişik WordPress sitesi var. Her birinin değişik bir TLD’si vardır ve bu aslen sitenin ne hakkında bulunduğunu belirtmek için oldukça iyi bir iş çıkarır:

• WordPress.com: Automattic’in ticari kâr amacı güden girişiminin sitesidir.
• WordPress.org: Kâr amacı gütmeyen, WordPress Foundation organizasyonu tarafınca yönetilen açık kaynaklı WordPress yazılımının sitesidir.

TLDleri Yönetmekten Kim Görevli?​

ICANN – İnternet Tahsisli İsimler ve Numaralar Kurumu’nun kısaltması – TLDleri IANA vasıtasıyla yönetmekten görevli, kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. Kısaca IANA, ICANN’in bir bölümüdür. Ek olarak ICANN/IANA, bazı TLDlerin sorumluluğunu öteki kuruluşlara devredebilir.