KPI Nedir: Bilinmesi Gereken 10 Temel Performans Göstergesi

KPI Nedir: Bilinmesi Ihtiyaç duyulan 10 Temel Performans Göstergesi​

Muhtemelen işinizin büyümesine ve gelişmesine destek olmak için işinizin değişik temel taraflarını izlemenin mühim bulunduğunu biliyorsunuzdur. Sadece ufak bir işletme sahibi olduğunuzda fazlaca fazla detay vardır. Mühim metriklere bakmak için öncelikli işiniz olur.

İşte bu aşamada temel performans göstergeleri (KPI’ler) devreye girer. Ayrıntılar ve verilere boğulmadan işinizi ölçmenize ve geliştirmenize destek olurlar.

İşletmeler için KPI Nedir?​

KPI’lar, işletmenizin sağlığını ve hedeflere yönelik ilerlemenizi gösteren ölçülebilir göstergelerdir. Tüm işletmeler için bir KPI, sizi yolda tutabilir ve çabalarınızın işe yarayıp yaramadığını size bildirebilir.

KPI’lar ek olarak işinizde neyin yolunda gitmediğini belirlemenize destek verir, böylece bir mesele haline gelmeden işletmenizi düzeltebilmenizi sağlar.



İşletmeler için Doğru KPI Iyi mi Seçilir?

Her işletmenin izlemesi ihtiyaç duyulan tam bir KPI sıralaması yoktur. İzlemeniz gerekenler sektörünüze, iş aşamanıza ve hedeflerinize bağlıdır.

Sadece, her işletmenin izlemeden yararlanabileceği bir KPI vardır. Dahası, haiz olduğunuz işin türüne nazaran yararlı olabilecek uzun bir sıralama var.

Dışarıdaki işletmeler için her KPI’yı izleyemezsiniz. Bunu yapmak bir tek zor olmakla kalmaz, bununla birlikte neyin hakikaten mühim bulunduğunu da gözden kaçırırsınız. KPI’larınızı seçerken göz önünde bulundurmanız ihtiyaç duyulan üç şey vardır.

1. İş Hedefleri​

İşletme sahipleri çoğu zaman sonuca odaklanır. Bir işletmenin yıldan yıla daha çok yada daha azca karlı hale gelip gelmediğini bilmek mühim olsa da, iyi bir işletme sahibinin izlemesi ihtiyaç duyulan tek şey bu değildir.

İyi KPI’lar, işletmeniz için neyin mühim bulunduğunu ölçmenize destek verir. İşletmeniz için haiz olduğunuz değişik hedefleri düşünün.

2. İş Aşaması​

Değişik iş aşamalarında değişik KPI’lar daha önemlidir. Nakit akışını dengelemeye çalışan nispeten yeni bir şirket, bekleyen satışlar (DSO) metriğine daha çok vurgu yapabilir. Şu sebeple onlara bir alacağı ne kadar süratli nakde çevirebileceklerini söyler.

Daha yerleşik bir şirket, DSO’yu daha azca önemseyebilir. Bunun yerine, işi büyütmelerine destek olmak için çalışanları elde tutmaya daha çok odaklanmak isteyebilirler. İş aşamanızla en ilgili KPI’lara odaklanmaya çalışın.

3. Gecikme Ve Öncü Göstergeler​

KPI’ların en iyi karışımı, hem gecikmeli hem de öncü göstergeleri seçmektir. Öncü bir gösterge ileriye dönüktür ve neticeleri etkileyebilir. Buna karşılık, gecikmeli bir gösterge geriye dönüktür ve size hangi sonuçların bulunduğunu söyler.

Mesela, satın alan memnuniyeti öncü bir göstergedir. Müşterileriniz ürününüz yada hizmetinizle ne kadar mutlu olursa, geri gelme olasılıkları o denli yüksek olur. Bu, işletme satışlarınızın sıhhatli olmaya devam edeceğinin önde gelen bir göstergesidir.

Gecikme göstergesine bir örnek kârdır. Bu metrik, işletmenizin tam olarak iyi mi performans gösterdiğini size gösterecektir. Sadece, işinizin gelecekte iyi mi performans göstereceğine dair bir gösterge vermez.

İşletmeler için KPI örnekleri​

Her İşletmenin Bilmesi Ihtiyaç duyulan 10 Temel Performans Göstergesi​

Nerede ise her işletmenin izlemesi için yararlı olan birçok KPI vardır. Bunlar, bir işletmenin gidişatını izlemeye destek olabilecek temel KPI’lardır. İzlemek isteyeceğiniz tek KPI’lar muhtemelen bunlar değildir (aşağıda ele almak isteyeceğiniz extra KPI’lar hakkında daha çok data) sadece adım atmak için iyi bir yazıdır.

1-NET KAZANÇ

Ufak işletmeler için bir KPI ile adım atmak için rahat ve kolay bir yer, vakit içindeki net kârınızı izlemektir. Şirketiniz yıldan yıla daha çok yada daha azca karlı mı oluyor?

Net kar, geliriniz eksi giderlerinize eşittir.

Daima net kârınızın artmasını beklemeyeceksiniz. Kimi zaman işe yatırım yaptığınızda yada ekonominin zor zamanlarında kârınızda bir düşüş görürsünüz. Sadece kara sahiplenmek işletmenizin harcadığından daha çok kazanıp kazanmadığını görmenize destek olacaktır. Normal olarak bu bilinmesi ihtiyaç duyulan mühim bir ölçüdür.

2-NET KAR ARALIĞI

Net kar marjınız olarak da malum kar marjınız, işinizin ne kadar karlı bulunduğunu ölçmek için kullanılır. Net kar metriğine benzer şekilde, gelirinizin ne kadar iyi kullanıldığını size gösterecektir. İşletmenizin kazanılmış olduğu gelirden ne kadar kar elde ettiğinin bir ölçüsüdür.

Hesaplama net kar ÷ gelirdir.

İşletmenizin yıl süresince 100.000 TL geliri ve 40.000 TL net karı var ise, kar marjınız %40’tır. Bu, kazandığınız her 1 TL için işletmenizin 0,40 TL tutacağı anlamına gelir. Kar marjınızı yıldan yıla karşılaştırmak, gelirdeki artışın karı aynı oranda artırıp artırmadığını görmenize destek olacaktır.

3-HIZLI ORAN

Nakit akışı, işletmelerin izlemesi ihtiyaç duyulan mühim bir şeydir. Çoğu zaman ufak işletmelerin başarısız olmasının ana sebeplerinden biri olarak gösterilir.

Süratli oran, nakitinizin, menkul kıymetlerinizin ve yakında haiz olmayı umduğunuz paranın (alacak hesaplarınız) borçlarınızı karşılamaya kafi olup olmadığını görmeyi kolaylaştıran bir KPI’dır.

Bunu hesaplamak için nakit, menkul kıymetler ve alacak hesapları ekler ve cari borçlara bölersiniz.

Mesela, 10.000 TL nakit, 5.000 TL alacak hesabınız ve 12.000 TL kısa vadeli borçlarınız var ise, hesaplamanız (10,000 + 5.000) ÷ 12.000 = 1,25 TL olur.

Süratli oranınız bir yada daha yüksekse, ödenmemiş faturaları karşılamak için kafi nakit ve likit varlıklarınız (nakit almak için hızla satabileceğiniz varlıklar) var anlamına gelir. Birden azca süratli bir oran, mevcut borçlarınızı karşılamanın daha zor olabileceği anlamına gelir.

4-MÜŞTERI EDINME MALIYETI

İşletmeniz için yeni bir satın alan (yada satın alan) edinmenin maliyetini biliyor musunuz? İşletmenizin ilk aşamalarında, bir satış elde etmenin ne kadara mal olacağı mevzusunda endişelenmeyebilirsiniz. Sadece işiniz büyüdükçe, bu takip edilmesi ihtiyaç duyulan mühim bir ölçümdür.

Bunu satın alan edinme maliyetinizi ölçerek yapabilirsiniz. Yada bir satın alan elde etmek için ne kadar harcamanız icap ettiğini.

Alan kişi edinme maliyetiniz, toplam satış ve pazarlama giderleriniz ÷ yeni satın alan sayısıdır.

5-BIR MÜŞTERININ YAŞAM BOYU DEĞERI

Bir müşterinin kıymeti ne kadardır? Bu bilinmesi ihtiyaç duyulan mühim bir ölçümdür bu sebeple satış ve pazarlama maliyetlerine ne kadar harcayabileceğinize karar vermenize destek olabilir. Averaj bir müşterinizin sizinle 100$ harcadığını biliyorsanız, o müşteriyi elde etmek için harcadığınız maliyetlerin bunun fazlaca altında olduğundan güvenli olmak istersiniz.

Bu, öteki bazı KPI’ları ölçmek kadar kolay değildir. Netice olarak, bazı işletmeler bunu ölçmek için ötekilerden daha kolay bir zamana haiz olacaktır. İşletmeniz müşterilerle bir hizmetli model üstünde çalışıyorsa, bunu ölçmek nispeten kolaydır. Averaj hizmetli fiyatını, bir müşterinin sizinle çalmış olduğu averaj ay sayısıyla çarpın.

Müşterilerle proje bazında çalışıyorsanız, birazcık daha araştırma yapmanız gerekir. Bir müşteriyle yaptığınız averaj proje sayısını ve her projenin averaj maliyetini kestirmek, bir müşterinin averaj yaşam boyu kıymetini ölçmenizi elde edecektir.

Takip Edilmesi Ihtiyaç duyulan Öteki KPI’lar

Kovuşturmak isteyeceğiniz yalnızca yukarıdaki KPI’lar değildir. İşletmenizin türüne ve aşamasına bağlı olarak, işletmenizin iyi mi performans gösterdiğine dair size doğru bir ölçüm sağlayabilecek başka KPI’lar da vardır. Bu KPI’lardan bazıları şunlardır:

6-DÖNÜŞÜM ORANI

Bu temel metrik, kaç potansiyel müşterinin hakikaten satın alan haline geldiğini ölçer. Çalıştırdığınız işletmenin türüne bağlı olarak, dönüşüm oranını birkaç değişik yolla ölçebilirsiniz.

Bir çevrimiçi mağaza için bunu, çevrimiçi mağazanızı ziyaret eden şahıs sayısına kıyasla geçen ay satın alma işlemi icra eden şahıs sayısına bakarak ölçebilirsiniz. Ayda 400 satın alma ve 10.000 benzersiz ziyaretçiniz olsun. Dönüşüm oranınız %4 olacaktır.

Bir ajans bir ayda 10 potansiyel müşteriye teklif verir ve iki projeyi kabul ederse, dönüşüm oranı %20’dir.

Süre içinde dönüşüm oranınızı seyretmek, satış ve pazarlamanızda yaptığınız değişikliklerin dönüşüm oranınızı artırıp artırmadığını görmenize destek olacaktır.

7-BRÜT MARJ ORANI

İşletmeniz ürün satıyorsa, ölçmeniz ihtiyaç duyulan ufak işletmeler için bir KPI, brüt marj oranınızdır. Brüt marjınız, sattığınız ürün için ödeme yaptıktan sonrasında ne kadar para kaldığını size söyleyecektir. İşletmeniz için ürün bazında yada toplamda brüt kar marjı oranını ölçebilirsiniz.

Diyelim ki ayda 10.000 TL değerinde ürün satıyorsunuz ve satılan malın maliyeti 4.000 TL oldu. Yüzde olarak brüt kar marjı %60’tır. Brüt kar marjınızı (10.000 TL’lik satışlar eksi 4.000 TL’lik satılan malların maliyeti) toplam satışlara bölerek hesaplanır.

Ürün başına hesaplamak istiyorsanız, hangi ürünlerin sizin için en karlı bulunduğunu bilmek için, aynı hesaplamayı ürün başına yapacaksınız. Diyelim ki gömlek satıyorsunuz ve bir satın alan 20 TL’’ye bir gömlek alıyor. Eğer o gömleğin size maliyeti 8 TL ise, o gömlek üstündeki brüt marj oranınız %60’tır. (20 – 8) ÷ 20 = %60

Brüt kar marjınız ne kadar yüksek olursa, maaşlar, kira ve pazarlama şeklinde öteki işletme giderleri için o denli fazla paranız kalır.

8-AYLIK YINELENEN GELIR

Bazı hizmet temelli işletmeler, kendilerine aylık yine eden gelir elde eden, hizmetli müşterilere haiz olabilir. Her biri ayda 1.000 TL tutarında iki yinelenen satın alan sözleşmeniz var ise, aylık yinelenen geliriniz ayda 2.000 TL’dir.

Bu, planlamaya destek olabilir. Netice olarak, o ay için minimum geliriniz olarak neredeyse güvence edilenin ortalama olarak ne işe yaradığını bileceksiniz.

9-KALAN GÜN SATIŞI (DSO)

İşiniz ödeme alma mevzusunda ne kadar verimli? Bu herhangi bir iş için önemlidir. Sadece bilhassa yeni işletmeler yada nakit akışlarını dengelemek için çalışanlar için DSO, bir alacağın ne kadar süredir ödenmemiş bulunduğunu ölçer. Şu demek oluyor ki, bir satış yapıldıktan sonrasında şirketinizin ödeme alması averaj olarak ne kadar sürer.

Alacak hesapları bakiyesini toplam satışlara bölerek ve bir dönem içindeki gün sayısı ile çarparak DSO’yu hesaplayabilirsiniz.

Mesela, Ocak ayında 50.000 TL tutarında kredi satışınız bulunduğunu (müşterinin derhal ödeme yapmadığı satışlar) bulunduğunu varsayalım. 30.000 TL tutarında alacak bakiyeniz var ise, ayda 31 gün olan DSO’nuz 18.6’dır.

DSO’nuz arttığında yada fazlaca yükseldiğinde, bu, alacak sürecinizi iyileştirmeye odaklanma zamanının geldiğinin bir işareti olabilir.

10- NET PROMOSYONCU PUANI

Bir başka satın alan odaklı metrik, net destekleyici puanıdır. Bu puan, müşterilerinizin ve müşterilerinizin ne kadar sadık bulunduğunu ölçer. Bu puan karmaşık geliyorsa, endişelenmeyin.

Puan tek sual ile ölçülür. Katılımcılara “Şirketimizi arkadaşlarınıza yada iş arkadaşlarınıza tavsiye etme olasılığınız nedir?” diye sorulur. Hemen sonra cevaplarını sıfırdan ona kadar bir ölçekte derecelendirirler. Sıfır, son aşama ihtimaller içinde olmadıkları anlamına gelir ve on, fazlaca olası oldukları anlamına gelir.

Bu rahat görünse de, bu kadar etkili olmasının bir sebebi var. Mevcut müşterileriniz ve müşterileriniz, yeni müşteriler ve müşteriler edinmenin en ucuz ve en iyi yoludur. İşletmenizin organik olarak büyümeye hazır olup olmadığını bilmek yararlı bir sinyaldir.